مانترا (به سانسکریت : मन्त्र) در آیین های هندو ، بودایی ، سیک ، جینو مزدیسنا که ریشه دینی دارند معادل ذکر در اسلام و دیگر ادیان است و عبارت ست از مجموعه ای از واژه ها و آوا هایی که با آهنگ خاصی به دفعات تکرار می شود .
مانترا ریشه سانسکریت دارد و به معنای «رها شدن» است و از ۲ بخش «مان» و «ترا» تشکیل شده است که «مان» به معنی فکر و «ترا» به معنای آزاد شدن است . از مانترا در مدیتیشن استفاده می شود و بر روی جسم و روح تأثیر مثبت می گذارد .
اُم ، واژه ای کلیدی در مانترا های دین هندوئیسم که امروزه برخی آن را به عنوان نماد این دین بکار می برند .
در مانترا که با تکرار آوا های موزون و حساب شده ای از زبان سانسکریت انجام می شود نوعی مراقبه و ذن به شمار می آید . به این معنا که تکرار پیوسته و آهنگین کلماتی است که ذهن شما را به طور کامل به خود معطوف کرده و در نهایت ملکه ذهن شده و به شما آرامش می بخشد . پس در اجرای «آ» رعایت نظم و آداب کاملاً ضروری و الزامی است .
انتخاب واژه یا آوای مورد نظر جهت این کار اغلب از میان اسامی خداوند صورت گرفته و روح انسان را متوجه حقیقت درون می کند . این بخش به واقع کلیدواژه و رمز دستیابی به آرامش و تمرکز واقعی است .
همان گوهری که همه در جستجوی آن هستیم .
سوژه انتخابی برای ذکر یا آوا ، در واقع مسیری است که فرد برای رسیدن به آرامش انتخاب می کند . امّا می توان این مسیر را بی هدف و به هر شکل دلخواه طی کرد ؟
از آنجا که در این اذکار ، هدفی مشخص پنهان شده و فرد برای دستیابی به آن هدف تلاش می کند ، شیوه اجرای این آئین نیز باید هدفمند و مشخص باشد .
مانترا ، تکرار اندیشه ای است تا ملکه ذهن گردد ، قبل از فهم آن اندیشه .
فواید مانترا
مانند هر نوع دیگر از مراقبه ، این تمرین نیز فواید زیادی برای روح و جسم افراد دارد . با این توضیح که بسته به حالات افراد ، هر کس بخشی از این فواید را جذب می کند .
نخستین و عمومی ترین فایده تکرار این آواها ، رسیدن به آرامش قلبی و دوری از انرژی های منفی است .
در هر حال دامنه این تحول بسیار وسیع است :
تکرار آواهای تک هجایی گاه با سازهای کوبه ای همراه بوده و چاکرا های انرژی را در بدن می گشاید .
مانترا های چند بخشی و قوی و آواز خوانی مقدس با انرژی بسیار قوی الگوی والا و توانایی بسیار در ذهن ایجاد می کند . در حد واسط این مراحل نیز پاک کردن وجود از نیروهای منفی و جایگزینی انرژی های مثبت قرار دارد که همگان می توانند از آن بهره مند شوند .